Skip to content
Pozytywne interwencje w coachingu

Pozytywne interwencje w coachingu?

„Filozofowie od dawna twierdzą, że szczęście trzeba osiągać wysiłkiem.”

(Tatarkiewicz, 2015, s. 51)

 

Pozytywne interwencje w coachingu?

Dla profesjonalnego coacha praca na zasobach i maksymalizowanie potencjału to oczywisty kierunek. Zgodnie ze światowym trendem badań siły charakteru, odporność psychiczna, optymizm etc. odgrywają coraz większą rolę również w gabinetach psychoterapii. Chodzi nie tylko o ulgę w cierpieniu ale coraz skuteczniejsze wspieranie dążenia do szczęścia i budowanie dobrostanu (Seligman, Steen, Park, Peterson, 2005).

Celem tego artykułu jest krótkie przedstawienie najlepiej przebadanych i chyba najbardziej popularnych w praktyce pozytywnych interwencji psychologicznych, które podnoszą poziom dobrostanu psychologicznego i poczucia szczęścia ale przede wszystkim zainspirowanie Cię do samodzielnego poszerzenia wiedzy w tym temacie.
Chciałabym z całą mocą podkreślić, że to co wyróżnia psychologię pozytywną od wielu innych kierunków i często subiektywnych poradników wiedzy o szczęściu jest empiryzm czyli rygorystyczne trzymanie się zasad prowadzenia badań  naukowych. Dzięki temu odwołując się do słów doktora Łukasza Kaczmarek udaje się oddzielić to, co może działać „zdrowo-rozsądkowo” od tego, co może mieć istotny wpływ na poziom szczęścia
i dobrostanu naszych klientów nie narażając ich również na nieznane następstwa niesprawdzonych działań. Warto również dodać, że celem psychologii pozytywnej nie jest tylko wzmacnianie emocji pozytywnych ale również wspieranie optymalnej regulacji emocjonalnej w sytuacjach dla nas trudnych. Kluczem jest także budowanie zasobów do pozytywnego przewartościowania rzeczywistości tak aby każde wydarzenie życiowe mogło być optymalne i rozwijające.

Szczęście potwierdzone naukowo

Proponując różnego rodzaju interwencje prawdopodobnie uzależniasz je od paradygmatu na bazie którego pracujesz, praktyki i niejednokrotnie intuicji… Czasem coś działa i słyszymy od samego klienta jak wiele dzięki temu uzyskał…ale czasem coś jakby „nie idzie”. Być może proponowane interwencje są niedopasowane do potrzeb klienta, etapu procesu, a może relacja coachingowa jest jeszcze zbyt słaba…  Warto poszerzyć swój wachlarz technik o sprawdzone na gruncie badań pozytywne interwencje psychologiczne. Metanalizy najlepiej zaprojektowanych badań nad skutecznością interwencji pozytywnych wykazały, że istotnie zwiększają one poziom dobrostanu psychicznego, poczucia szczęścia oraz redukują symptomy depresji (za: Kaczmarek, 2016).

Pozytywna interwencja – o co właściwie chodzi?

Nadrzędny cel pozytywnych interwencji to podnoszenie poziomu subiektywnego dobrostanu czyli globalnej pozytywnej oceny życia, częstego doświadczania emocji pozytywnych, rzadkiego doświadczania emocji negatywnych poprzez wzbudzanie pozytywnych emocji, przekonań i zachowań. Wysoki poziom dobrostanu jest cenny sam w sobie ale sprzyja  również realizacji innych wartości takich jak bliskie relacje międzyludzkie, zdrowie w wymiarze psycho-fizjologicznym i bezpieczeństwo materialne (Howell, Kern, Lyubomirsky, 2007). Poniżej zestawienie najlepiej opisanych w literaturze pozytywnych interwencji.
Ich  skuteczność w podnoszeniu dobrostanu stwierdzono zarówno w grupie osób dobrze funkcjonujących jak i wykazujących pewne trudności psychologiczne (obniżony nastrój, wyższy poziom lęku). Warto podkreślić, że wybór teorii szczęścia ma zasadniczy wpływ na projektowanie pozytywnych interwencji (w psychologii istnieje kilka kluczowych koncepcji jak dobrostan subiektywny, psychologiczny, eudajmonistyczny, model PERMA lub cebulowa teoria szczęścia). Jeśli pracując z klientem, przyjmiesz np. model szczęścia jako dobrostanu subiektywnego (teoria Dinera), to projektując pozytywne interwencje będziesz skupiał się przede wszystkim  na tym jak dostrzec oraz rozbudować subiektywnie najistotniejsze obszary życia klienta tak aby mógł zwiększyć częstotliwość i intensywność pozytywnych doświadczeń minimalizując emocje negatywne.

Kluczowe interwencje

  • Pogłębianie pozytywnych doświadczeń –interwencje, które pomagają regulować emocje poprzez maksymalne zwracaniu uwagi na pozytywne doświadczenia, docenianie ich znaczenia, pogłębianie i przedłużenie ich przeżywania poprzez szereg działań poznawczych i behawioralnych np.:
    • pisanie ekspresyjne – przez 3 dni i minimum 20 minut opisuj w najdrobniejszych szczegółach angażując wszystkie zmysły minione pozytywne doświadczenia. Ćwiczenie prowadzi do tzw. pozytywnych ruminacji. W badaniach wykazano, że pisanie ekspresyjne prowadzi do wzrostu pozytywnego afektu, a w dalszej perspektywie do poprawy zdrowia somatycznego uczestników
    • wyobrażanie sobie przyszłych pozytywnych doświadczeń – każdego dnia przez 2 tygodnie wyobrażaj sobie w najdrobniejszych szczegółach minimum
      4 pozytywne wydarzenie, które mogłyby się wydarzyć jutro.
      Osoby badane, które stosowały tę interwencję wykazały istotny wzrost poczucia szczęścia oraz spadek poziomu lęku w porównaniu do grupy kontrolnej, która wyobrażała sobie wydarzenia neutralne lub negatywne
    • szczegółowe odtwarzanie w pamięci pozytywnych wspomnień autobiograficznych – wykonuj ćwiczenie np. raz dziennie przez 15 minut. Ćwiczenie wzbudza pozytywne emocje, co zostało potwierdzone w badaniu neuro-obrazowania mózgu (Speer, Bhanji, Delegado, 2014). Dzięki tej aktywności uczysz się również kierować uwagę w stronę bodźców pozytywnych, co dodatnio wpływa na Twój nastrój
    • kapitalizacja pozytywnych emocji –dziel się z bliskimi pozytywnymi doświadczeniami. Ćwiczenie pomaga w lepszym „poznawczym opracowaniu” wydarzenia wzmacniając tym samym jego ślad pamięciowy. Stwarza również okazję do ponownego przeżycia pozytywnych emocji i zwiększa poczucie własnej wartości.
  • Rozwijanie optymizmu – interwencje, które zachęcają do tworzenia pozytywnej wizji przyszłości podnosząc subiektywny dobrostan. Codziennie wyobrażaj sobie przyszłość (najważniejsze dla Ciebie obszary) tak jakby wszystko dzięki Twoim staraniom potoczyło się tak dobrze jak to możliwe.  Skuteczny wpływ tego ćwiczenia na subiektywny dobrostan potwierdził Peters i in., (2010).
  • Wzmacnianie poczucia wdzięczności – czyli pozytywnej emocji mieszanej, która towarzyszy interakcjom społecznym. Polega na dostrzeżeniu i docenieniu osobistej korzyści, która pochodzi od innych lub źródeł bezosobowych takich jak np. los. Ćwiczenia, które w badaniach okazały się skuteczne to między innymi:
    • 3 dobre rzeczy – prowadź przez kilka tygodni codzienny zapisy co najmniej 3 dobrych rzeczy, które się wydarzyły wraz z refleksją dlaczego się wydarzyły.
    • Wyrażaj przez kilka tygodni wdzięczność za codzienne nawet drobne rzeczy względem ważnych osób (słownie lub pisemnie).
    • Wizyta wdzięczności – napisz szczegółowy list do ważnej osoby na temat szczególnie istotnych dla Ciebie wydarzeń (możesz go wysłać lub przeczytać osobiście). Interwencja jest tak samo skuteczna bez względu na formę przekazu
      z czego ekstrawertycy czerpią najwięcej korzyści z przekazu osobistego (Schuller, 2012).
  • Rozwijanie poczucia humoru – humor to jedna z kluczowych sił charakteru, która
    według badań ma niezwykłe znaczenie w budowaniu naszego dobrostanu i odporności psychicznej. Ten obszar badań jeszcze raczkuje w Polsce ale w Europie zachodniej odgrywa coraz większą rolę. Humor wiąże się ze zmianą perspektywy wobec stresującego zdarzenia poprzez humorystyczne przewartościowanie jego znaczenia oraz koncentrację na zabawnych lub niezgodnych ze sobą elementach, co prowadzi do traktowania negatywnych bodźców jako mniej zagrażające. Najlepiej przebadanym programem rozwoju humoru, którego elementy można stosować w pracy coachingowej jest program McGhee (2010).

Inne przebadane pod kątem skuteczności interwencje pozytywne to: rozwijanie życzliwości, wybaczanie oraz angażowanie sił synagnturowych czyli rozwijanie tych cech, które są mocną i dominującą stroną charakteru. Zachęcam czytelnika do samodzielnego zgłębienia tematu.
Kończąc chciałabym podkreślić, iż mimo obiecujących wyników badań labolatoryjnych nie oznacza to, że są one skuteczne wobec wszystkich. Jest jeszcze wiele znaków zapytania między innymi o długotrwałość efektu interwencji
w naturalnych warunkach życia, wzmacnianie motywacji wewnętrznej do ich stosowania czy badanie nietypowych reakcji na  pozytywne interwencje.

 

*Przydatne narzędzia dostępne online:

Badanie tzw. postawy pozytywnej – autor Barbara Fredrickson

http://www.positivityratio.com/single.php

Rozpoznanie sił sygnaturowych, czyli kluczowych zalet charakteru na bazie teorii Martina Seligmana i Chrisa Peterson.

http://www.viacharacter.org/www/ -autor Ryan Niemiec

 

Iwona Wołkowicz – psycholog, psychoterapeuta poznawczo-behawioralny, coach ICC.
W ramach studiów doktoranckich prowadzi badania nad treningiem wspierającym regulację emocji poprzez interwencje pozytywne  w stanach obniżonego nastroju.

www.ccip.pl

 

Literatura cytowana:

HowellR. T.Kern, M. L., & Lyubomirsky, S. (2007). Health benefits Meta-analytically determining the impact of well-being on objective health outcomes. Health Psychology Review, 1, 83-136.doi10.1080/17437190701492486.

Kaczmarek, Ł. (2016). Pozytywne interwencje psychologiczne. Poznań: Wyd. ZYSK i S-KA.

McGhee, P. E. (2010a). Humor as survival training for a stressed-out world: The 7 humor

habits program. Bloomington, IN: Author House.

Seligman, M.E.P. steen, T.A., Park N., Peterson, C. (2005). Positive psychology progress: Empirical validation of interventions. American Psychologist, 60, 410-421.

Speer, M.E, Bhanji, J.P., Delegado, M.R. (2014). Sovoring the past: Positive memories evoke value representations in the striatum. Neuron, 84, 847-856.

Schueller, S.M., Parks A.C. (2012) Dissemanting self-help: Positive psychology exercises in an online trial. Journal of Medical Internet Research, 14, e63.

Tatarkiewicz, W. (2015). O szczęściu. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.

Back To Top