To dość częsta sytuacja, czyli trudność z podjęciem decyzji, którą zgłaszają coachingowi klienci. Czasami jest to temat na proces, czasami coś doraźnego na sesję. Warto umieć się odnaleźć w takiej sytuacji. Pytanie zatem dotyczy tego w jaki sposób poprowadzić sesję, aby klient mógł podjąć korzystną dla siebie decyzję, lub co też zdarza się często przybliżyć się do jej podjęcia. Uwaga „przybliżyć” wymaga oczywiście doprecyzowania i dobrania kryteriów realizacji.

Jak na każdej sesji, także w tym przypadku mamy do czynienia z trzema kluczowymi procesami, trwającymi nieustannie w czasie każdej sesji. Są to, zwiększenie poziomu świadomości, dotyczące na przykład tego jakie są opcje, a jakie mogą konsekwencje podjęcia decyzji A, a jakie B, a jakie nie podjęcia decyzji C itd. Drugi proces to przejmowanie odpowiedzialności. Nie zawsze jest to łatwe, ale najczęściej potrzebne. W końcu to życie Twojego coachee i potrzebuje być za nie odpowiedzialny. W końcu ostatnim procesem jest uruchomienie kreatywności do znalezienia i dopasowania adekwatnej metody służącej podjęciu najlepszej decyzji.

Warto nadmienić, że praca nad jedną sytuacją związaną z podejmowaniem decyzji, może stanowić dla klienta zasób i wzorzec na przyszłość. Czyli ucząc się jak podjąć  tę decyzję, może być jej/mu łatwiej w przyszłości podejmować kolejne decyzje.

Decydujemy nie znając przyszłości

Z podejmowaniem decyzji jest często kłopot, ponieważ mówimy o przyszłości, która z definicji nie jest nam znana. Dlatego jest tak ważne. Dodatkowo, sama decyzja to tylko połowa sukcesu. Druga połowa jest związana z tym jak coachee wykorzysta przyszłe sytuacje. To znaczy, że nawet wybierając opcję B, która okazała się najbardziej korzystna może z jakiegoś powodu zaprzepaścić inne nadarzające się okazje. A z drugiej strony podejmując decyzję A,  finalnie niezbyt korzystną, będzie w stanie sprawić, że obróci się to na jej/jego korzyść.

Jakie możliwości ma coachee

To co jest ważne, jako tematy do analizy w trakcie sesji, punkty w formie pytań, znajdujące się poniżej. Warto zwrócić uwagę, że to nie jest tylko seria pytań, które zadajemy na sesji, tylko zawarte w pytaniach opcje do wykorzystania w trakcie pracy z coachee. Czasami jeden z podpunktów może zająć kilkanaście sekund, a inny połowę sesji. Dlatego jak zwykle ważne jest bazowanie na strukturze sesji. Pamiętajmy o wszystkich elementach, a szczególnie o zdefiniowaniu celu. Może być zgodny z procedurą POWER (raczej nie SMART), dzięki temu znacznie ułatwimy sobie pracę.

3. W jakim celu klient chce podjąć decyzję? Czyli jakie jest szerszy kontekst całej sytuacji.
4. Co dzięki podjęciu tej decyzji coachee spodziewa się osiągnąć?  Czyli na jakie korzyści liczy w przyszłości?
5. Do kiedy potrzebuje podjąć decyzję?

To ważna kwestia, o którą często pytam. Czasami niektórzy coachowie zakładają, że „natychmiast”, a często okazuje się, że jest jeszcze sporo czasu. Albo, że można ten czas jakoś zorganizować. To pozwala na lepsze przygotowanie się do sytuacji po podjęciu decyzji, czyli lepsze wykorzystanie związanych z tym okoliczności.

5. Jakie coachee ma opcje? Warto te opcje nazwać i krótko opisać.
6. A jakie są opcje, których do tej pory nie brał/a pod uwagę?

To może być niekiedy przełomowe pytanie, ponieważ poszerza percepcję. Pozwala na dostrzeżenie czegoś co było poza głównym obszarem zainteresowań. To pytania często działa skutecznie także pomiędzy sesjami. To znaczy zostaje w głowie klienta i umysł niejako automatycznie szuka odpowiedzi.

6. Jaki jest koszt niepodejmowania decyzji (zwlekania)?

To skuteczna interwencja w sytuacji, kiedy klient czuje opór i myślenie zajmuje już dużo czasu. Czasu, który może przeznaczyć na coś innego. Może okazać się, że niepodejmowanie żadnej decyzji jest mniej korzystne niż podjęcie błędnej.

7. Czy jest to decyzja z której może się wycofać?

Mimo, że jest to pytanie zamknięte, czasami warto przekierować uwagę klienta także na tę opcję. Wtedy minimalizujemy (o ile odpowiedź jest twierdząca) ryzyko związane z podjęciem niewłaściwej decyzji.

8. Jakie klient ma wcześniejsze doświadczenia z podejmowaniem (korzystnych) decyzji?

Można z tych doświadczeń korzystać jak z wzorca do powielania. We wspomnieniach może być zawarty  sposób, użyteczne nastawienie czy wspierające przekonania.

9. Warto także przeanalizować emocje, potrzeby każdej opcji, a także stojące za nimi wartości.

To często jest część sesji, która zabiera sporo czasu. W zależności od metody koncentrujemy się na każdym z obszarów: emocje, wartości i potrzeby, lub na jednym z nich w zależności od pomysłu i kierunku który wskazuje sam coachee, lub bazując na doświadczeniach i intuicji coacha.

10. Jakie ryzyka związane są z opcją A, a jakie z opcją B?

Tu coachee patrzy na drugą, nieco mniej optymistyczną stronę wyboru każdej z opcji. Czasami warto przyjrzeć się i temu.

11. W końcu mamy pytanie o cud: jaką decyzję byś podjęła gdybyś nie miała żadnych ograniczeń?

Ta interwencja pozwala na wgląd dotyczący stanu docelowego, ale przede wszystkim potencjalnych przeszkód. Tak aby zająć się nimi w dalszej kolejności na sesji. Jeśli oczywiście klient będzie tego potrzebował.

Dodatkowe narzędzia

Możemy także wykorzystać wiele narzędzi, matryc, tabel, EQdo, które ułatwią przeprowadzenie całego procesu. W wielu książkach do coachingu znajdziesz gotowe wzory, które możesz wykorzystać w całości lub częściowo, twórczo jako inspirację. Dzięki temu stworzysz własne narzędzie.

Tak jak wspomniałem, to nie są tylko pytania na sesję zadana w pewnej kolejności, to raczej pomysły na pewne etapy sesji, które pomogą ci wspierać swego klienta, nawet jeśli poczujesz że utknęłaś/ąłeś towarzysząc klientowi w drodze do celu.

Rafał Nykiel