Od wielu lat bardzo wyraźnie widać tendencję łączenia coachingu z innymi metodami wspierania rozwoju [PATRZ coaching systemowy]. Najczęściej  wygląda to w taki sposób, że bazą jest podeście coachingowe, mam tu na myśli sposób pracy z klientem, ogólnie rozumiany proces zmiany czy strukturę sesji, a inne metody „użyczają” narzędzi, ale też w dużym stopniu pewnej filozofii pracy. Tak jest też z połączeniem coachingu i Nonviolent Communication.

Czym jest NVC, czyli Porozumienie bez Przemocy? Najogólniej można powiedzieć, że jest to, jak mawiał jej twórca Marshall Rozenberg prosta, ale nie łatwa metoda komunikowania się. Jej sednem jest taki sposób traktowania innych, ale także siebie, w którym wzrasta poczucie wzajemnego szacunku. Osią NVC są emocje i umiejętność ich rozpoznania oraz ekspresji. Niezwykle ważne są też potrzeby, których związek z emocjami jest bardzo ścisły (najprościej rzecz ujmując niezaspokojone potrzeby powodują nieprzyjemne emocje, a zaspokojone przyjemne). Wiele miejsca zajmuje także zjawisko empatii. Marshall B. Rosenberg uważał, że praktycznie wszystkie ludzkie zachowania służą zaspokojeniu potrzeb, ale na ich zaspokojenie tych potrzeb używamy różnych strategii. Czasami adekwatnych, czyli skutecznych, a  czasami nie.

NVC wykorzystuje ciekawy i bardzo obrazowy sposób na prezentację dwóch głównych sposobów funkcjonowania i komunikacji jaki możemy zaobserwować u ludzi. Pierwszy to język żyrafy, która została wybrana jako metafora takiej postawy, ponieważ jest roślinożernym ssakiem o olbrzymim sercu oraz dlatego, że ma długą szyję, pozwalającą jej na spojrzenie  z zupełnie innej,  perspektywy. Komunikacja w stylu żyrafy, to wykorzystywanie języka uczuć i potrzeb. Także mówienie o sobie i w liczbie pojedynczej. Dostrzeganie potrzeb innych, oraz otwarty i szczery sposób wyrażania siebie (mówienie „nie” kiedy się tak myśli). To odnoszenie się z szacunkiem i empatią do drugiego człowieka.

Druga postawa to szakal, który jest drapieżnikiem dbającym wyłącznie o własne potrzeby. Taka osoba wykorzystuje krytykę, oceny i analizy. Posługuje się  etykietowaniem (jesteś słabym menadżerem, leniwym pracownikiem), stereotypami i nadmierni uogólnieniami, mówi: Musisz…, powinieneś…, to twój obowiązek…  Ma oczekiwania, że inni się jej/mu podporządkują, ponieważ wychodzi z założenia, że mają zaspokajać jego/jej potrzeby. Jeśli coś nie idzie po jego myśli wykorzystuje swoją naturę „drapieżnika”.

Wiedza coacha na temat NVC otwiera dodatkową perspektywę prowadzenia sesji. Możemy wtedy uwzględnić między innymi całą sferę emocji, potrzeb czy strategii ich zaspokajania. Szczególnie, choć nie tylko, w czasie tematów związanych z trudnymi relacjami dotyczącymi  konfliktów czy nieporozumień.

Wykorzystanie NVC pomaga klientowi zdobyć większą świadomość własnych działań, reakcji oraz decyzji. Mając taką wiedzę, pogłębioną o analizę coachingową jest w stanie dokonywać zupełnie innych wyborów, z większą korzyścią dla siebie. Dzięki wykorzystaniu perspektywy PBP coach może ułatwić  klientowi dotarcie do istoty swojego wyzwania poprzez poznanie intencji, własnych zaspokojonych i nie zaspokojonych potrzeb, oraz poznanie strategii na ich realizację. Coachee może sprawdzić czy one go wspierają czy nie, czy są pomocne w osiągnięciu celu, czy wręcz przeciwnie oddalają go od niego.

Bazując na koncepcji NVC wykorzystaliśmy także kilka ważnych elementów do tworzenia kart emocji EQdo (www.EQdo.pl). Są to między innymi puzzle z potrzebami, ich lista oraz scenariusze które pozwalają dotrzeć do własnych potrzeb i sprawdzić ogólną użyteczność ich zaspokajania.

Stosowanie koncepcji Porozumienia Bez Przemocy jest także niezwykle użyteczne w podejściu coacha do klienta. Możemy dzięki temu wykorzystać odpowiednią dawkę empatii, ale w sposób profesjonalny. Nie pocieszać, nie litować się czy współczuć, a bardziej być obecnym z emocjami klienta, uważnie słuchać i wspierać nazywanie emocji i potrzeb. Jest to ważne, ponieważ zwiększanie poziomu świadomości jest kluczowym czynnikiem przeprowadzenia skutecznej i trwałej zmiany przez klienta.

Niektórym z coachów, szczególnie na początku swojej drogi w tym zawodzie może się zdarzać zbyt surowe ocenianie własnej pracy. Po wyjściu od klienta mogą mieć tendencję do rozpamiętywania co ich zdaniem nie poszło wystarczająco dobrze. Skoncentrowanie się wtedy na własnych emocjach i potrzebach, zgodnie z NVC, oraz podejście empatyczne do samego siebie może pomóc ustabilizować emocje i przenieść koncentrację na konstruktywne wnioski, które mogą zostać wykorzystane w czasie kolejnych sesji.

Kiedy coach ma świadomość, że konflikty dzieją się nie na poziomie samych potrzeb, ale sposobów ich zaspokajania (nazywanych w NVC strategiami) łatwiej jest prowadzić mu sesję w kierunku racjonalnego rozwiązania sporu, o ile oczywiście klient ma taki cel. Warto w tym miejscu przypomnieć, że  ludzie najczęściej działają nie przeciwko innym, lecz bardziej na rzecz zaspokajania własnych potrzeb. Dlatego też często  krytykowanie innych lub agresja widoczna w zachowaniu, są właśnie informacjami o niezaspokojonych  potrzebach. To jest częstym źródłem sytuacji konfliktowych, szczególnie jeśli nie mamy świadomości jak działa ten mechanizm.

Jeśli czujesz, że swoją potrzebę coachingowego rozwoju możesz zaspokoić pogłębiając wiedzę na temat Porozumienia Bez Przemocy, to warto sięgnąć do książek Marshalla Rosenberga [1].

 Rafał Nykiel

[1] [1] Marshall B. Rosenberg „Porozumienie bez przemocy. O języku życia”  Wydawnictwo Czarna Owca